پل ورسک


عکس اول پل ورسک عکس دوم پل ورسک

پل ورسک از بزرگ‌ترین پل‌های راه آهن سراسری ایران است که در ارتفاعات روستای ورسک در شهرستان سوادکوه در استان مازندران قرار دارد . این پل که از شاهکارهای مهندسی به حساب می‌آید در سال 1315 بازگشایی شد . پل ورسک که راه‌آهن سراسری تهران ـ شمال را به هم متصل می‌كند در ارتفاع 110متری از ته دره با دهانه ۶۶ متری و با وسایلی ابتدایی ساخته شد . پل ورسک در شمار مهمترین آثار فنی مهندسی راه آهن شمال ایران محسوب می‌شود که در مهر ماه 1356 با شماره 1534 ثبت آثار ملی شده است . ورسک از جمله پل‌های استراتژیک ایران است که توسط مهندسان آلمانی و اتریشی با تضمین 70 ساله احداث شد .
این پل در دوران جنگ جهانی دوم توسط چرچیل ، نخست‌ وزیر وقت انگلیس پل پیروزی لقب گرفت . همچنین در 23 تیر ماه 1324  بنابر پیشنهاد وزارت راه ، پل ورسک بنام پل پیروزی نامیده شد . این پل فقط مخصوص عبور قطار است و در حال حاضر قطارهای مسافری تهران - ساری و تهران - گرگان پس از گذشت بیش از 70 سال هر روز چندین مرتبه از روی آن می‌گذرند . همچنین قطارهای باری و سوختی نیز از روی آن عبور می‌کنند . امروزه پل ورسك علاوه بر اهميت ويژه در صنعت حمل و نقل ، از جاذبه های سياحتی ایران نيز محسوب می‌گردد .
نام پل ورسک در كتاب ركورد گينس ، در بخش پل‌های با ارتفاع بيش از 61 متر به ثبت رسيده است . نام ورسک از قریه ورسک گرفته شده است که در مجاورت محل ساخت پل قرار داشته و در آن زمان در حدود 20 خانوار در آن ساکن بوده‌اند . پس از چند سال از احداث پل ساكنان اين روستا به ورسك امروزی كه آن زمان به عباس‌آباد معروف بود ، آمدند و امروز اين روستا به نام ورسك عباس آباد معروف شده است . ورسك به‌ دليل وجود درختچه‌های ورس كه در قسمت پشت پل به‌ طور انبوه وجود دارد ، به اين نام معروف شده است .
بنابر روایتی دیگر ورسک از نام مهندسی به‌ نام شژووسك اهل بوهم گرفته شده که در ساخت این پل شرکت داشته است و چون در فارسی این حرف چکی وجود ندارد و تلفظ آن کلمه برای بسیاری سخت بود ، بدین نام مشهور گشته است . این پل در درّهٔ ورسک در روستای ورسک در شهرستان سوادکوه ، واقع در 85 کیلومتری قائمشهر و 180 کیلومتری تهران ، در محور فیروزکوه و در مسیر راه آهن شمال قرار دارد . این پل دو کوه عظیم و سخت‌گذر عباس‌آباد را به یکدیگر اتصال می‌دهد . روستای ورسک در محدوده کوهستانی استقرار يافته و از سطح دريا 2140 متر ارتفاع دارد .
پل ورسک که راه ارتباطی راه‌آهن سراسری شمال جنوب می‌باشد با ابزار آلات بسیار ساده مانند دینامیت و دریل دستی ساخته شده است . این بنا از ملات سیمان و شن شسته شده و آجر ساخته شده و در ساختمان آن از آرماتور استفاده نشده است . به بیان دیگر این بنا از ملات غیرمسلح ساخته شده است . از شگفتی‌های ساخت این پل عدم استفاده از هیچ سازه فلزی در ساخت آن است . برای ساخت این پل ابتدا دو پایه بتنی در دو طرف کوه ایجاد شد و به هم متصل گردید و سپس دال قوسی روی آن اجرا گردید و سپس نمای آجری روی آن اجرا شد .
بعلت احتمال طغیان رودخانه ورسک مهندسان تصمیم گرفتند با احداث تونلی در زير رودخانه ورسك ، ترن را از طغيان محافظت كنند و سپس با چرخش در مسير و صعود به ميزان صد متر ، ترن روي پل راه‌آهن ورسك قرار گيرد . حجم پل ورسک که دارای ۶۶ متر دهانه قوسی اصلی و 110 متر ارتفاع از ته دره است ، جمعاً 4500 مترمکعب است . طول کلی پل 86 متر است . هزینه ساخت آن در آن زمان ، بالغ بر 2 میلیون و 600 هزار ریال بوده است . برای ساخت این پل عظیم چند طرح مبتنی بر استفاده از مصالح بنایی که بیشتر مقرون به صرفه بوده ، به تصویب رسید .